Woerden, hoofdstad van Het Groene Hart

Heel eerlijk, op voorhand wist ik niets van de stad Woerden. Met de uitnodiging in mijn mailbox ging ik op zoek naar meer informatie. De stad heeft een rijke historie. In de Romeinse tijd lag op de plaats waar nu het kerkplein is gesitueerd een castellum, van waar uit een deel van de grens van het Romeinse Rijk werd bewaakt. Bij opgravingen in Woerden zijn maar liefst zeven Romeinse schepen gevonden.

Woerden is daarnaast een vestingstad met stadsmuren, singels en bastions. Vanaf de 16e eeuw werden de verdedigingswerken uitgebreid en gemoderniseerd. In het Arsenaal werd eeuwenlang het militair materieel voor de Oude Hollandse Waterlinie opgeslagen. De stad was het hoofdkwartier van de waterlinie en dus een belangrijke plaats op militair gebied. Hier kwam een einde aan in de 19e eeuw.

Tegenwoordig staat Woerden bekend als de hoofdstad van Het Groene Hart. Dit gebied ligt in het midden van Nederland, is stukken minder bevolkt dan de Randstad, is behoorlijk groen en bestaat uit veenweides waar koeien grazen en kazen worden gemaakt. Toen de Randstad zijn naam kreeg in 1945 kreeg ook dit gebied zijn naam, maar pas in 2004 werd het een officieel Nationaal Landschap. De grootste steden van Het Groene Hart zijn Gouda, Alphen aan de Rijn en Woerden.

Woerden is de hoofdstad van het Groene Hart. Waar koeien grazen en kazen worden gemaakt.

De naam zegt het al, cultuur snuiven en vooral ook veel lekkere streekproducten proeven. Er zijn vervelendere manieren om een stad te leren kennen. Tijdens het Culture & Cuisine zou ik samen met enkele andere bloggers en influencers op sleeptouw worden genomen door een gids van het Gilde. Op zaterdagmorgen rijd ik naar Woerden, waar ik bij Brownies & Downies wordt ontvangen door het team van Beleef Woerden en ook kennis maak met de rest van de groep. Nadat alle handjes zijn geschud en we welkom zijn geheten, komt er een enorme plank met brownies, fondue en andere lekkernijen op tafel gezet. De toon is gezet, dit gaat een smakelijke dag worden. Het is goed dat we tussendoor zullen gaan wandelen.

De enorme plank met brownies krijgen we bij lange na niet op. We moeten immers ook wat ruimte overhouden voor de andere hapjes. Tijd om Woerden te verkennen. De stad is een echte (boeren)kaasstad. Al in 1885 werd er in het centrum van de stad kaas verhandeld, een traditie die nog altijd in stand wordt gehouden. Op het Kerkplein vindt van begin mei tot eind augustus iedere zaterdag de Boerenkaasmarkt plaats. Handelaren en boeren stallen hier hun kazen uit en we kunnen enkele kaasmarkttechnieken bewonderen. De boeren hebben hun boerenkloffie aangetrokken en de dames zien er uit als echte kaasmeisjes. De spreekstalmeester neemt de bezoekers mee in de wereld van kaas. Door middel van het ouderwetse handjeklap doen de kaasboeren handelen met de handelaren. Natuurlijk is het tegenwoordig een opgevoerde show, maar het geeft een idee hoe het in 1900 aan toe ging op de kaasmarkten.

Niet ver van de markt zien we de kaasbel, die nog altijd in gebruik is. Hier worden na de handel de aan- en verkoopprijzen van de boerenkaas genoteerd die bindend zijn voor de boer en de handelaar.

Nog altijd wordt er veel kaas opgeslagen in en buiten het stadscentrum. Om meer te weten over de kaas die op de markt wordt verhandeld, lopen we naar het Kaaspakhuis. Hier ligt maar liefst 70 ton kaas opgeslagen. Bezoekers kunnen hier meer te weten komen over kaas tijdens de Kaas Experience. Een gids vertelt over het kaasmaken en het rijpen van kaas. Je kunt zelfs meekijken in de kaasmakerij. Met een netje op ons hoofd en een witte lange jas aan, mogen we een kijkje nemen bij de kaasopslag. Rijen kazen van plafond tot de vloer liggen in deze ruimte te rijpen. Zoveel kaas heb ik nog niet gezien op zo’n kleine ruimte.

Op de Woerdense Kaasmarkt wordt de échte boerenkaas verhandeld. Door middel van het klassieke ‘handjeklap’ wordt nog steeds handel gedreven.

De Windhond is een belangrijk onderdeel van het stadsgezicht van Woerden. De ronde stenen molen werd in 1755 gebouwd op een molenberg dat deel uitmaakte van de stadswallen van de stad. Nog altijd is de molen in gebruik als korenmolen. Hier wordt het graan tot meel gemalen. Zo wordt er onder meer pannenkoekenmeel, volkorenmeel en broodmix gemaakt. Het meel kun je bij de molen kopen en wordt ook op de wekelijkse streekmarkt verkocht. Wij mogen een kijkje nemen in de molen. Nog altijd is het interieur in authentieke staat. We zien hoe de molenaar het meel verpakt en gereed maakt voor de verkoop. De wieken draaien niet, dus wij kunnen een kijkje nemen over de panorama.

Het Kasteel Woerden is een historisch gebouw dat in de 15e eeuw werd gebouwd. De torens van het kasteel zijn met elkaar verbonden door in steen overwelfde gangen. Hierdoor kun alle torens bereiken. Het kasteel werd gebruikt als ambtswoning van de Baljuw van het Land van Woerden. In de 19e eeuw werd het een gevangenis voor mannen en later ook voor vrouwen. Hierna was het een Centraal Magazijn voor ledergoederen, Tegenwoordig kun je in het kasteel terecht voor bruiloften, vergaderingen of kun je in het café terecht voor een hapje en een drankje.

Via het stadscentrum, met enkele prachtige panden, wandelen we terug naar het kerkplein. Het laatste hoogtepunt van Woerden dat we zullen bezoeken tijdens deze stadstour is letterlijk in de hoogte. We gaan namelijk de Petrustoren beklimmen vanwaar we een prachtig uitzicht over de stad en de omgeving hebben. Hiervoor moeten we 203 treden beklimmen, maar we worden getrakteerd op een mooi uitzicht. Bij goed weer kun je zelfs Amsterdam zien. Na de beklimming en afdaling doen we nog een klein hapje en een drankje bij Bistronoom.

Tussen het wandelen door maken we geregeld een stop om de streekproducten van Woerden te proeven. Het viel me op dat de meeste restaurants en cafés behoorlijk hip en trendy zijn, waar unieke gerechten kunnen worden gegeten. Naast Brownies & Downies, Bistronoom eten we bij Viviamo een heerlijk bord truffel risotto en krijgen we limonsecco (een combinatie van prosecco en limoncello, lekker!). Bij Plein 7 krijgen we een heerlijke plank voorgeschoteld met kazen en worst. Het ideale eten bij een heerlijk glas bier!