Tips voor een stedentrip Szczecin

Szczecin. Het is zo’n Poolse stadsnaam die nauwelijks uit te spreken valt. Toch kun je deze stad redelijk eenvoudig uitspreken. In het Duits noemen ze de stad Stettin en als je het op die manier uitspreekt, zit je al aardig in de goede hoek. Szczecin is de hoofdstad van de woiwodschap West-Pommeren, een relatief onbekende regio in het noordwesten van Polen. De stad heeft een lange en roerige geschiedenis. Vanwege de ligging aan de rivier de Oder en de Baltische Zee, die niet niet ver weg is, heeft ervoor gezorgd dat Szczecin de grootste haven van Polen heeft. Lange tijd maakte de stad deel uit van Duitsland, maar na de Tweede Wereldoorlog werden de grenzen verlegd en behoorde de stad tot Polen. Tijdens die oorlog raakte de stad ernstig beschadigd. Een groot deel van het centrum werd verwoest. Na de oorlog werden de Duitsers verdreven en Duitse symbolen en namen verdwenen. De laatste jaren wordt er hard gewerkt om het oude stadscentrum in authentieke staat terug te brengen.

De meeste bezienswaardigheden van Szczecin bevinden zich in het centrum. Je kunt deze eenvoudig te voet verkennen. Bezienswaardigheden buiten het centrum zijn eenvoudig te bereiken met het openbaar vervoer. Hieronder lees je over een aantal van de belangrijkste hotspots van Szczecin.

Beklim de Jacobuskathedraal

Om direct een goede indruk van de stad te krijgen, kun je het beste allereerst de toren van de Jacobuskathedraal beklimmen. De toren van de kathedraal is 110 meter hoog en daarmee is het de op één na hoogste kerk van Polen. Het is tevens direct één van de oudste en belangrijkste kerken van West-Pommeren. De kathedraal werd in de periode van de 13e en 15e eeuw gebouwd, maar werd in de geschiedenis meerdere malen verwoest. Na bombardementen in augustus 1944 raakte de kathedraal ernstig beschadigd. Pas in 2007 werd de toren van de kerk weer toegevoegd. Omdat de toren relatief nieuw is, heb je het geluk dat je het uitzichtplatform met de lift kunt bereiken. Vanaf de toren heb je een geweldig uitzicht over de stad en kun je zien hoeveel water en groen er in en rondom Szczecin te vinden is. Bezoek niet alleen de toren, maar neem ook een kijkje in de kerk. Je ziet hier direct de verschillende bouwstijlen waarmee de kerk is opgebouwd.

Het oude centrum van Szczecin

Maar liefst 90% van de oude binnenstad van Szczecin werd verwoest tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de wijk Podzamcze kun je nog een glimp opvangen hoe de stad er ooit uit moet hebben gezien. Het stratenpatroon bleef in de originele stijl. De kleurrijke herenhuizen rondom het Marktplein en het oude stadhuis lijken gebouwen uit de middeleeuwen, maar deze werden na de val van de Muur herbouwd. Zo werd het gotische stadhuis in ere hersteld. Tegenwoordig is er een museum gevestigd dat deel uitmaakt van het Nationale Museum. In de kleurrijke herenhuizen zijn restaurants, cafés en winkeltjes gevestigd zodat er een gezellige sfeer rondom het plein heerst.

Wandel langs de Oder

Szczecin bestaat voor 20% uit water en is gelegen op de oevers van de rivier de Oder. Een populaire plek voor zowel toeristen als de lokale bevolking. Langs het water kun je heerlijk wandelen en vind je bars, cafés en restaurants. Het mooiste deel langs de Oder zijn de Chrobry Wallen, ook bekend als het Hakenterras. Dit 500 meter lange terras werd al voor de Eerste Wereldoorlog gebouwd en wordt gezien als het levenswerk van Hermann Haken, de burgemeester van Szczecin in de periode van 1878 tot 1907. Op het uitkijkterras staat een enorme fontein en het beeld van ‘de Centaur die tegen de Lapita vecht. Langs het terras vind je ook een aantal monumentale panden, waaronder een uitkijktoren, het Maritiem Museum, het Nationaal Museum en de Maritieme Universiteit. Vanaf het terras heb je een mooi panorama over de Oder. Aan de overzijde van de Oder ligt het eiland Łasztownia. Ooit een industrieel havengebied, tegenwoordig is het een hippe plek. De voormalige panden en havenkranen (deze worden Dźwigosauriërs genoemd) zijn onderdeel geworden van een moderne boulevard waar mensen komen om te wandelen, fietsen, een hapje eten of een drankje nuttigen. Iets verderop ligt het Grodzka-eiland. Hier kun je relaxen op het strand, evenementen bijwonen en heb je een panoramisch uitzicht over de stad.

Bekijk het Philharmonie gebouw

Het meest bijzondere gebouw in Szczecin is het Philharmonie gebouw. Met de glinsterende witte geven en puntige daken is dit concertgebouw een opvallende verschijning in de stad. Sommige mensen vinden het gebouw lelijk en totaal niet bij de stad passen. Anderen zijn juist weer een stuk positiever. Uniek is het pand in ieder geval. Niet voor niets heeft het Philharmonie gebouw al verschillende architectuurprijzen gewonnen. In 2015 werd het zelfs uitgeroepen tot het mooiste moderne gebouw van Europa. Het is de thuisbasis van het Philharmonisch Orkest Mieczyslaw Karlowicz. Als je liefhebber bent van klassieke muziek, moet je zeker eens kijken of er een concert op de agenda staat. Maar ook zonder concert kun je binnen even een kijkje nemen. Af en toe worden er ook rondleidingen gegeven door het gebouw, kijk hiervoor op de officiële website van de Philharmonic.

Recente geschiedenis op het Solidariteitsplein

Het Philhormonie gebouw staat bij het Solidariteitsplein, een plein met een geschiedenis. Na de Tweede Wereldoorlog was het nog altijd onrustig. Er was sociale onrust en dit leidde onder meer tot protesten in het gehele land. In Szczecin vonden op het Solidariteitsplein de grootste protesten plaats in december 1970. Het regering kondigde in die maand plotseling grote prijsstijgingen op voedingsmiddelen en vooral op zuivelproducten. Er braken in de noordelijke steden van Polen demonstraties uit. Speciale politie-eenheden werden ingezet, uitgerust met machinegeweren en tanks. In totaal vielen er 44 doden, meer dan duizend mensen raakten gewond en ruim 3000 mensen werden gearresteerd. Op het Solidariteitsplein is tegenwoordig een monument te zien voor de gevallen slachtoffers. Een beetje verstopt onder het plein, kun je een bezoek brengen aan Centrum Dialogu Przelomy. In dit museum kun je meer te weten komen over het recente verleden van Szczecin en West-Pommeren.

Neem een kijkje bij het Slot van Szczecin

Het Slot van Szczecin is de voormalige residentie van de hertogen van Pommeren en behoort tot de bekendste bezienswaardigheden van de stad. De bouw van het kasteel begon in de 14e eeuw, maar werd door de hertogen later nog flink uitgebreid. Het kasteel was het best bewaarde gebouw van de Greifen Dynastie, een adellijke familie die tijdens de Dertigjarige Oorlog uitstierf. Helaas werd het kasteel getroffen door bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanaf 1958 werd het kasteel in renaissance stijl weer opgebouwd, zoals het in de 16e eeuw eruit moet hebben gezien. Vandaag de dag is er een museum gevestigd in het kasteel en worden er concerten gegeven. Je kunt een kijkje nemen op de binnenplaats. Hier heb je een goed zicht op de klokkentoren.

Het Venetië van het noorden

De voormalige industriële panden langs de Oder zijn een echt verborgen pareltje en worden ook wel het Venetië van Szczecin genoemd. Deze unieke plek ligt op steenworp afstand van het centrale station en is zowel per boot als te voet bereikbaar. Historische herenhuizen met rode bakstenen en industriële panden zoals de oude gist- en alcoholfabriek vormen een uniek decor. In het verleden was dit nog een bedrijvig gebied. Helaas is dit gebied de laatste decennia redelijk verwaarloosd. Om het gebied toch weer de allure van Venetië te geven, worden er momenteel werkzaamheden uitgevoerd.

De groene oase in de stad

Er is geen gebrek aan groen in de stad. Iets buiten het centrum zoekt de lokale bevolking graag de oase van rust op het Jasne Blonia-plein en het aangrenzende Jana Kasprowiczka-park. Het plein werd in de jaren 1920 aangelegd en staat bekend om de lange steegjes die omzoomd worden met rijen bloemen en platanen. Geregeld vinden er evenementen plaats op het plein. Zo heeft paus Johannes Paulus II tijdens zijn bezoek aan Polen een mis opgedragen in 1987. In het park is een monument te vinden van de paus en er is een groot standbeeld van drie adelaars. De vogels symboliseren de verschillende generaties Polen die hebben geholpen met de wederopbouw van de stad na de oorlog. Bezoek het plein vooral in de lente wanneer er een tapijt van krokussen bloeit.

Tussen het groen op de Centrale Begraafplaats

Een ander populair stukje groen in de stad is de Centrale Begraafplaats. Het klinkt altijd een beetje vreemd om een begraafplaats als bezienswaardigheid te tippen, maar het is een plek die je niet mag missen tijdens je stedentrip Szczecin. De Centrale Begraafplaats is namelijk de grootste begraafplaats van Polen en op twee na de grootste van Europa. Meer dan 300.000 mensen liggen hier begraven en dagelijks vinden er meerdere uitvaarten plaats. Tussen de Poolse graven vind je ook nog enkele Duitse namen die het bewijs zijn van de complexe geschiedenis van de stad. Ondanks dat dit een plek is waar mensen hun laatste rustplek vinden, heeft de Centrale Begraafplaats ook de functie als park of tuin. De lokale bevolking komt hier graag om te wandelen of te picknicken.

Het ondergrondse gangenstelsel

Onder de grond is nog veel meer te ontdekken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Szczecin een belangrijke plaats. De Duitsers gebruikten de 18e eeuwse ondergrondse gangen om een schuilkelder te bouwen. Zo’n 5000 mensen konden hier schuilen tijdens de luchtaanvallen. Het gangenstelsel telt vijf verdiepingen en gaat tot 17 meter de grond in. De muren en plafonds zijn gemaakt van 3 meter gewapend beton. Het is mogelijk om het ondergrondse gangenstelsel te bezoeken. Een gids vertelt over de achtergrond van de gangen en je kunt er tentoonstellingen, foto’s en films bekijken.

Maak een stadswandeling door Szczecin

De meeste bezienswaardigheden van de binnenstad kun je eenvoudig te voet verkennen. Hiervoor heb je overigens helemaal geen kaart of Google Maps nodig. Door de stad loopt een rode lijn. Wanneer je deze lijn volgt kom je langs 42 bezienswaardigheden van de stad. Bij iedere bezienswaardigheid is een informatiebord te vinden in het Pools, Engels en Duits. De totale route duurt ongeveer 3 uur. Onderweg zul je ook de nodige street art tegenkomen. Een aantal kunstwerken zijn echt prachtig en geven de stad kleur. Buiten het centrum zijn er nog twee wandelroutes waarbij je een gele en een blauwe lijn kunt volgen.

De Griffioen, het symbool van de de stad

Het wapen van Szczecin toont het hoofd van een rode griffioen op een blauwe achtergrond. Dit mythische wezen is al sinds de middeleeuwen een symbool van de Greifen Dynastie. Op veel plaatsen in de stad zul je de griffioen terugkomen. Het wezen is op verschillende gebouwen terug te vinden als gevelversiering. Zelfs op fonteinen en palen is het wezen afgebeeld. Hoeveel kun jij er vinden tijdens je ontdekkingstocht door Szczecin?

De zee is niet ver weg. Dat betekent dat de lokale keuken vooral veel visgerechten bevat. Een uniek gerecht voor de stad is Paprykarz szczecínski, ook bekend als Paprikash. Eigenlijk is het niet eens een gerecht te noemen, want het is meer een soort smeersel voor brood. Het bestaat uit gemalen vis, rijst, tomatenpuree, ui en kruiden. Paprykarz szczecínski werd in de jaren ‘60 ontwikkeld in Szczecin en is geïnspireerd op een West-Afrikaans gerecht. Onder de jongeren is dit smeersel enorm populair. Je kunt het in de supermarkt in blik kopen, maar het beste kun je verse Paprykarz szczecínski proeven. Lokale gerechten kun proeven bij het museum Dialogue Centrum. Niet alleen Paprykarz szczecínski staat op het menu, maar ook verschillende (vis)soepen en broodjes. Ja, ook voor niet visliefhebbers is er nog voldoende keuze. Nowar Browar is een leuke plek om ‘s avonds te dineren en een lokaal gebrouwen biertje te drinken

Geur van chocolade

Kenmerkend voor Szczecin is overigens ook de geur van chocolade. Wanneer je langs de Oder loopt zal de geur van chocolade je tegemoetkomen. De geur komt van een chocoladefabriek gelegen op het eiland Łasztownia. Helaas kun je de chocolade niet proeven, want alles is bestemd voor export naar onder meer België.

Disclaimer: Mijn stedentrip Szzcecin is tot stand gekomen in samenwerking met de Poolse Organisatie voor Toerisme. Alles wat je in dit artikel leest is mijn persoonlijke mening/ervaring.