Street art in Paderborn

Paderborn is gelegen aan de rand van het Teutoburger Wald. Deze studentenstad is geen typische bestemming om te bezoeken tijdens een stedentrip. Toch is Paderborn echt de moeite waard. De stad heeft een ruim 1200 jarige geschiedenis, maar combineert de tradities met innovatie. In het historische centrum vind je veel bezienswaardigheden en mooie vakwerkhuizen. Alleen al het centrum telt al 20 historische bouwwerken. De belangrijkste hotspots van de stad zijn het Rathaus en de dom van Paderborn. In de dom vind je de trekpleister van de stad; het beroemde Drei-Hasen-Fenster. Met een kleine rondwandeling door het centrum kun je vrijwel alle bezienswaardigheden bewonderen. Je kunt bij de Tourist Information een kaart meenemen met deze route. Paderborn heeft het grootste computermuseum ter wereld waarbij bezoekers de 5000 jarige geschiedenis van de informatietechniek kunnen bekijken; van het eerste schrift, tot aan de eerste reken- en schrijfmachines tot aan de hedendaagse computertechnieken en ontwikkeling.

In het centrum ontspringt de kleinste rivier van Duitsland; de Pader. Deze rivier is slechts 4 kilometer lang en loopt via het centrum naar Schloss Neuhaus. Ruim 200 bronnen ontspringen in het centrum en vormen een mooi gebied om te wandelen. Sowieso is Paderborn een goede uitvalsbasis om het Teutoburger Wald te ontdekken. Bezoek bijvoorbeeld het Hermannsdenkmal of de Externsteine. Je kunt ook een bezoek brengen aan Schloss Neuhaus, Wewelsburg of het kloostercomplex Dalheim.

Graffiti. De één houdt ervan, de ander heeft er helemaal niets mee. Lang werd het beschouwd als vandalisme, maar tegenwoordig wordt het ook steeds meer gezien als een vorm van kunst. Professionele graffiti of street art wordt steeds vaker legaal in opdracht gezet. Paderborn heeft het potentieel van street art ingezien en is trots op de graffiti in de stad. Graffiti is er in allerlei vormen; je hebt de tags, lineair vormgegeven handtekeningen maar ook de prachtige veelkleurige kunstwerken. In de grotere steden als Berlijn, Keulen en Hamburg worden al jaren graffiti tours georganiseerd waarbij de focus vooral ligt op grote muurschilderingen, populaire street art en juridische opdrachten. Paderborn wil een brede focus leggen op graffiti. Tags kunnen soms nietszeggende krabbels zijn, maar hebben vaak een diepere betekenis. Door mensen hier ook over te informeren, probeert de stad een verbinding te maken met de creatieve sector en toerisme. Er zijn al enkele projecten gestart (zoals Secret City Fassadenfestival) waarbij de creatieve kant van Paderborn wordt gepromoot. Zo kan Paderborn een belangrijk centrum voor graffiti in Duitsland worden.

Graffiti rondleidingen met Sven Niemann

Sven Niemann spuit zelf geen graffiti, maar doet er al jaren onderzoek naar. Het VVV-kantoor besloot daarom om hem in te schakelen voor een tour door Paderborn om graffitikunst aan een breder publiek te tonen. Tijdens de ‘Nacht van de Musea’ in 2018 bood hij een gratis rondleiding langs de street art van Paderborn aan. Bijna 100 mensen liepen mee en wilden meer weten over graffiti. Er werd besloten om vaker rondleidingen te organiseren. Sven vertelt tijdens de rondleidingen over hoe graffiti ontstaan is, hoe lang het al bestaat, waar er in Paderborn legaal gespoten mag worden en welke kunstenaars er zijn.

De rondleidingen door de stad met Sven werden goed bezocht door zowel toeristen als de inwoners van Paderborn. Er kwamen echter ook steeds meer vragen om de tour ook op eigen houtje te wandelen. Wanneer je alleen of met z’n tweeën bent, is de rondleiding immers een stuk prijziger en de tour is alleen in het weekend te boeken. Hierop ontstond het idee om een digitale tour te ontwikkelen. In samenwerking met Tourist Information Paderborn is de tour ‘Paderborn und seine Graffitis’ in december 2020 beschikbaar voor iedereen.

Actionbound

Om de tour te wandelen moet je op je smartphone of tablet de app Actionbound downloaden. Deze app is gratis te downloaden en kan ten alle tijden worden gebruikt. Zodra je de app geïnstalleerd hebt, kun je in de app zoeken naar de tour ‘Paderborn und seine Graffitis’. Zodra je de tour hebt gevonden kun je de ‘Bound’ starten en wandel je naar het beginpunt van de tour wandelen. Aan de hand van GPS kun je op de kaart zien waar je je momenteel bevindt. Overigens wordt de exacte locatie niet helemaal weergegeven, je zult op de juiste plek wel even moeten zoeken waar het exacte punt gelegen is. Je ontvangt een melding als je op de juiste plek aangekomen bent. Wanneer je de juiste plek gevonden hebt krijg je niet alleen meer informatie, maar je verdient ook nog een punten. Tussendoor ontvang je ook quizvragen waar je extra punten mee kunt verdienen. Je wandelt naar 13 verschillende locaties in de stad. Bij iedere locatie ontvang je meer informatie en een video waarin Sven uitleg geeft over het kunstwerk, maar ervaar je ook meer over street art in het algemeen. Vervolgens wandel je door naar de volgende locatie aan de hand van de GPS.

Ontdek de kleurrijke kant van Paderborn

De route van de app is zo samengesteld dat je niet alleen maar langs de hotspots van Paderborn wandelt. Tijdens de tour wandel je namelijk ook langs de rand van de stad en door straten waar toeristen niet snel zullen komen. Zo kun je Paderborn op een andere manier ontdekken en daarnaast kun je ook genieten van de street art van de stad. Met de app en de video’s die je onderweg kunt bekijken ga je op een heel andere manier naar de stad kijken en met name op de graffiti. Zelf ben ik een liefhebber van mooie murals, maar als je de achterliggende gedachte van de tags of andere krabbels begrijpt, kijk je er weer heel anders naar. Normaal gesproken zou je denken dat de muren van een klooster niet bespoten mogen worden, maar de vrouwen van het klooster hebben juist gevraagd om de muren op te vrolijken met kleurrijke kunstwerken.

Een ander uniek project vind je in de Paderwiesen. Hier kunnen graffitikunstenaars legaal of illegaal spuiten op de Graffitistern, waardoor deze continu verandert. De echte blikvanger van de tour is echter de Paderborner Herzgraffiti. Dit kunstwerk toont de Pader, de levensbron van de stad die in het centrum oprijst en vanuit hier nieuw leven biedt. Het is een weerspiegeling hoe de inwoners van Paderborn de stad zien. Met de tour kun je 2000 punten verzamelen via de app. Is het mij gelukt? Nee, ik had één vraag verkeerd beantwoord omdat juist die vraag een instinker was. Mijn naam zal dus niet bovenaan de ranglijst terug te vinden zijn.

In de prijzen gevallen

De rondleiding door Paderborn werd al snel populair. Met name tijdens de corona tijden werd de app veelvuldig gebruikt omdat rondleidingen in groepen niet mogelijk waren. Dankzij de app konden mensen alsnog de stad ontdekken. De populariteit van deze tour is niet onopgemerkt gebleven. Jaarlijks reikt de ADAC (de Duitse ANWB) in de deelstaat Noordrijn-Westfalen prijzen uit voor de meest innovatieve toeristische projecten. In 2021 wist de digitale rondleiding ‘Paderborn und seine Graffitis’ de tweede plek te veroveren. Een teken dat dit project geslaagd is.

Paderborn ligt in het midden van Duitsland en is eenvoudig te bereiken met de auto en het openbaar vervoer. Vanuit Utrecht is het ongeveer 3,5 uur rijden naar de stad. Paderborn is ook goed te bereiken met de trein. Vanaf Utrecht kun je naar Duisburg reizen en binnen een paar uur bereik je al het centrum van Paderborn. Daarnaast is Paderborn aangesloten bij het busnetwerk Flixbus. Tegen een laag bedrag kun je vanuit Nederland naar de stad reizen met de Flixbus.