Meissen, de stad van porselein en wijn

Meissen is een historisch stadje aan de oevers van de Elbe, iets ten noordwesten van Dresden. De stad werd in de 10e eeuw gesticht en groeide al snel uit tot een belangrijk politiek centrum. Ooit was Meissen zelfs de hoofdstad van Saksen, tot Dresden deze rol overnam. Aan het begin van de 18e eeuw werd Meissen wereldberoemd. Per toeval werd in Sachsen namelijk ontdekt hoe je porselein kon maken. Het was Johann Friedrich Böttger die beweerde goud te kunnen maken, maar in plaats daarvan ontwikkelde hij in 1708 een receptuur wit porselein. De productie van het porselein verplaatste zich naar de Albrechtsburcht in Meissen. Omdat de burcht zijn functie als residentie was verloren, werd hier een soort porseleinfabriek ingericht waar honderden mensen het Meissener Porzellan maakten. Al snel kreeg het porselein uit Meissen de bijnaam ‘het witte goud’. Het porselein werd wereldberoemd en bracht Sachsen rijkdom en wereldwijde faam. Nog altijd wordt er met veel liefde en aandacht porselein gemaakt in de stad.

Meissen is dus wereldberoemd vanwege porselein. Toch heeft de stad veel meer te bieden dan alleen porselein. De stad is relatief ongeschonden gebleven in de Tweede Wereldoorlog, waardoor veel historische architectuur bewaard is gebleven. Een rondje door de Altstadt is daarom absoluut de moeite waard. Maar wist je bijvoorbeeld dat er in Meissen en omgeving ook heerlijke wijn wordt geproduceerd en dat je allerlei lokale lekkernijen hier kunt proeven?

Een bezoek aan de Porseleinfabriek

Natuurlijk kun je er niet omheen: porselein. Het witte goud heeft de stad wereldberoemd gemaakt en nog altijd wordt er porselein geproduceerd in de stad. Niet meer op de Albrechtsburcht zoals vroeger, maar in een nieuwe fabriek aan de rand van de Altstadt. Iedereen die naar Meissen gaat, moet een bezoek brengen aan de Staatliche Porzellan Manufaktur Meissen. Er worden dagelijks rondleidingen gegeven en je kunt shows workshops en het museum bezoeken. Een echte aanrader is de manufakTOUR. Tijdens deze rondleiding neem je een kijkje achter de schermen en zie je het gehele proces van de productie van het Meissener Porzellan. Van de kaolien die uit de mijn komen tot het glimmende eindproduct. Je brengt een bezoek aan de verschillende productieruimtes en ziet mensen aan het werk. Het is indrukwekkend om te zien hoeveel arbeid wordt verricht tijdens de productie van het porselein, want vrijwel alles wordt met de hand gedaan hier. Pas na deze rondleiding begrijp je waarom het Meissener Porzellan zo’n kostbaar product is.

Maak een wandeling door de Altstadt

Het historische centrum van Meissen bestaat uit een wirwar van geplaveide steegjes met tal van kleurrijke herenhuizen, romantische binnenplaatsen, ambachtelijke winkels en andere prachtige gebouwen. Omdat de Altstadt niet heel groot is, kun je deze het beste te voet verkennen. Boek vooraf een rondleiding of ga zelf of ga zelf op ontdekkingstocht. Rond de Marktplatz vind je een aantal bijzondere gebouwen. Het Rathaus uit de 15e eeuw is het meest opvallende gebouw, maar de kleurrijke herenhuizen (waaronder de Markt Apotheke) zijn eveneens prachtig om te zien. Kijk eens goed naar de Frauenkirche. Het bijzondere aan deze kerk is het klokkenspel. Deze is namelijk gemaakt van Meissener Porzellan en is het enige klokkenspel ter wereld dat gemaakt is van porselein. Het is mogelijk om de toren van de Frauenkirche te beklimmen, maar hiervoor moet je vooral wel een afspraak maken. Duik in de verschillende steegjes, je vindt talloze mooie fotomotieven en historische gebouwen met boeiende versieringen. In de voormalige Franciskaner kloosterkerk is tegenwoordig het Stadtmuseum Meissen gevestigd. Hier ontdek je meer over de geschiedenis van de stad.

Beklim de Burgberg

Vrijwel alle smalle straatjes vanaf de Marktplatz kronkelen naar de Burgberg. Deze heuvel wordt gedomineerd door de Albrechtsburg en de gotische Dom van Meissen. De Burgberg heeft een rijke geschiedenis. In de 9e eeuw werd er op de heuvel een houten fort gebouwd. Deze werd in 1471 vervangen door de huidige Albrechtsburg. Het kasteel diende als een symbool van macht en rijkdom en diende als residentie voor de hertogen van Sachsen. Nadat de burcht jarenlang leeg heeft gestaan, werd het kasteel in gebruik genomen als de eerste porseleinfabriek van Europa. De Albrechtsburg wordt beschouwd als het oudste kasteel in de Duitse geschiedenis. Tegenwoordig dient de Albrechtsburg als museum waar bezoekers meer kunnen ervaren over de geschiedenis van de stad en de productie van porselein.

Naast de indrukwekkende architectuur biedt de Burgberg een fantastisch panoramisch uitzicht over de Altstadt en de Elbe. Vanaf verschillende uitzichtplatforms heb je een geweldig uitzicht op de karakteristieke rode daken van Meissen.

Bewonder de Dom van Meissen

Een ander imposant bouwwerk op de Burgberg is de kathedraal, ook bekend als de Dom van Meissen. De bouw van deze gotische kathedraal begon in de 13e eeuw en werd voltooid in de 15e eeuw, gewijd aan de heiligen Johannes de Doper en Donatus. Opvallend is de hooggotische stijl en de twee slanke torens van 81 meter hoog die ver boven de stad te zien zijn. De torens werden pas aan het begin van de 20e eeuw gebouwd. Het is mogelijk de torens te beklimmen. Zeker bij mooi weer heb je een geweldig panoramisch uitzicht. Bekijk de Dom ook zeker eens van binnen. Het interieur is sober maar indrukwekkend versierd met middeleeuwse kunstwerken, grafmonumenten en gotische gewelven. De kerk heeft grafmonumenten van belangrijke historische figuren uit de Sächsische geschiedenis, zoals Frederik de Strijdbare en zijn vrouw Katharina van Brunswijk-Lüneberg. Een bezoek aan de kerk kost €7,- zonder rondleiding. Met rondleiding betaal je €10,- en je kunt een combi-ticket kopen met de Albrechtsburg.

Neem de Panorama-Aufzug

Geen zin om de Burgberg te beklimmen? Dan neem je toch de Panorama-Aufzug. Dit is een panoramalift die speciaal ontworpen is om de bezoekers vanuit het dal naar de top van de heuvel te vervoeren. De Panorama-Aufzug werd in 2011 gebouwd om de historische bezienswaardigheden en restaurants op de Burgberg beter bereikbaar te maken. Dankzij de lift kunnen bezoekers die moeite hebben met de beklimming op een eenvoudige manier de heuvel op. De lift overbrugt een hoogte van 33 meter in 40 seconden. Vanuit het dal kost een rit omhoog €1,- per persoon. Boven kun je de lift gratis naar beneden nemen. Tijdens mijn bezoek aan Meissen was de kassa gesloten en kon ik geheel gratis gebruikmaken van de lift.

Het mooiste fotomotief van Meissen

Voor het mooiste fotomotief van Meissen moet je naar de andere zijde van de Elbe. Vanuit de Altstadt wandel je over de Altstadtbrücke en heb je een geweldig uitzicht op de Burgberg. Zeker wanneer de Elbe rustig is, kun je de iconische gebouwen op de heuvel mooi fotograferen met een reflectie op het water. Wandel aan het einde van de brug zeker even naar beneden zodat je aan de oever van de Elbe staat. Hier kun je wat mij betreft de mooiste foto’s van Meissen maken.

Met een stoomboot over de Elbe varen

Een leuke manier om de omgeving van Meissen te ontdekken is met een raderstoomboot. De Sächsische Dampfschiffahrt behoort tot de oudste stoombootvloot ter wereld. Een ritje op deze stoomboten geeft je echt een nostalgisch gevoel, alsof je terug in de tijd bent gegaan. Met de stoomboot kun je tochten maken langs steden als Meissen, Pirna en Dresden en naar de Sächsische Schweiz. De Sächsische Dampfschiffahrt werd in 1836 opgericht en bestaat uit 9 gerestaureerde raderstoomboten. Het stoomschip ‘Stadt Wehlen’ komt uit 1879 en is de oudste. De ‘Diesbar’ heeft als enige nog haar originele stoommachine in gebruik en is daarmee de oudste stoommachine ter wereld. Tijdens een rondvaart lijkt het alsof je terug in de tijd bent gegaan. Het is een bijzondere manier om de omgeving van de Elbevallei en de cultuur van Sachsen te ontdekken.

De ruïne van het voormalige klooster Heilig Kreuz

Net buiten de stad liggen de ruïnes van het voormalige klooster Heilig Kreuz. Het klooster werd voor het eerst vermeld in 1217 en werd gesticht als een nonnenklooster. Edelen en meisjes uit de middenklasse zouden hier hebben gewoond. De regels van Sint-Benedictus en de gewoonten van de cisterciënzers werden gevolgd. Door de Reformatie werd het klooster opgeheven in de 16e eeuw, al bleven de nonnen er nog een aantal jaar wonen. Nadat alle nonnen het complex hadden verlaten, werd het klooster nog gebruikt als boerderij, school en moestuin. Tijdens oorlogen in de 17e en 18e eeuw werd het complex verwoest. Tegenwoordig kunnen bezoekers een kijkje nemen naar de ruïne van het klooster. Hoewel er niet veel over is van het complex, is het een populaire plek om foto’s te maken.

Proef de wijntjes uit Meissen

Wat weinig mensen weten, is dat Meissen ook een echte wijnstad is. Sterker, Meissen wordt zelfs als bakermat van de Sächsische wijnbouw beschouwd. Al meer dan 800 jaar wordt hier wijn geproduceerd. Weissburgunder, Grauburgunder en vooral Traminer gedijen goed op de steile hellingen langs de Elbe. Wijn uit Sachsen kom je niet veel tegen. Daarvoor moet je echt naar het oosten van Duitsland afreizen. De wijnen kun je proeven in de wijnlokalen, de goede restaurants, wijnbars, wijnfestivals in de herfst en natuurlijk bij de wijnbouwers zelf. Een van de bekendste wijnhuizen in Meissen is Schloss Proschwitz. Dit is het oudste wijnhuis van Sachsen dat bekendstaat om de kwaliteitswijnen. In de wijnwinkel kun je de wijnen niet alleen kopen, maar ook proeven. Veel mensen komen hierheen om op de binnenplaats van het kasteel een lekker glas wijn te drinken.

In het centrum van Meissen is ‘Der Weinladen’ een leuke plek om te genieten van een goed glas wijn. Der Weinladen heeft twee locaties in het centrum. Een in de Burgstrasse, de ander in de Elbstrasse. Nu ben ik geen wijnkenner, maar je proeft dat de wijnen uit deze omgeving echt van goede kwaliteit zijn. Je kunt ook rondleidingen door de stad boeken met een kleine wijnproeverij.

Lekker eten in Meissen

Als ik ergens gelukkig van word, dan is het de Duitse keuken. En vooral de keuken van Sachsen. In het oosten van Duitsland krijg je nog heerlijke Hausmannskost en kun je genieten van allerlei zoete lekkernijen. Ook in Meissen kun je op verschillende plekken weer heerlijk smikkelen in gezellige cafés, traditionele bakkerijen, rustieke herbergen of stijlvolle restaurants. Voor Kaffee und Kuchen raad ik Café & Konditorei Schreiber aan. Hier heb je een ruime keuze uit verschillende taarten en gebak. Probeer bijvoorbeeld eens Prasselkuchen, een typisch gebak uit de voormalige DDR. ‘s Avonds zijn er een aantal restaurants in het centrum waar je de typische Oost-Duitse keuken kunt proeven. Mijn aanrader is Grüner Humpen zu Meissen of 4 Jahreszeiten.

Een andere aanrader is de Meissner Schwerter Privatbrauerei, gelegen aan de andere zijde van de Elbe. Dit is de oudste privébrouwerij van Sachsen. Niet alleen kun je hier genieten van vers getapte biertjes, op het menu staan een aantal heerlijke gerechten die perfect bij het bier passen.

Afhankelijk hoeveel tijd je wil besteden aan de verschillende bezienswaardigheden, heb je 1 tot 2 dagen nodig om Meissen te ontdekken. Als je slechts een dag de tijd hebt, richt je dan vooral op het historische centrum en breng een bezoek aan de porseleinfabriek, de Dom en Albrechtsburg. Onze tour in de Staatliche Porzellan Manufaktur Meissen duurde al bijna drie uur. Aansluitend hebben we nog geluncht en het museum bezocht. Alleen al voor de porseleinfabriek hebben we al een halve dag nodig gehad. De Albrechtsburg is de moeite waard waar je zeker 2 uur voor nodig hebt en je kunt je enkele uren vermaken in het historische centrum. Wil je het wat rustiger aan doen en tussendoor genieten van een kleine wijnproeverij en lekkere gebakjes, heb je zeker twee dagen nodig.

Je hebt verschillende mogelijkheden om in Meissen te overnachten. In het stadscentrum heb je enkele historische hotels zoals het Romantik Hotel Burgkeller & Residenz Kerstingshaus, Hotel Goldener Löwe of Hotel Am Markt Residenz. Wil je het iets goedkoper en eenvoudiger? Dan zijn Pension Burkhardt of Pension an der Porzellan-Manufaktur goede opties. Zelf heb ik bij die laatste overnacht. Dit pension lag direct naast de porseleinfabriek. De eigenaren zijn uiterst gemoedelijk, er staat ‘s ochtends een ontbijt klaar dat met liefde wordt voorbereid en ‘s avonds kun je een flesje wijn uit de koelkast halen en in de lounge of je kamer drinken. Het is ook mogelijk om te overnachten bij een wijngoed. Zo bieden bijvoorbeeld Schloss Proschwitz en Weingut Mariaberg kamers aan. Kijk hier voor alle hotels in Meissen.

Meissen is goed bereikbaar met het openbaar vervoer en per auto. De afstand tussen Utrecht en Meissen bedraagt ruim 700 kilometer en met de auto doe je er ongeveer 7,5 uur over. Als je met de trein wil reizen, zul je eerst naar Dresden moeten gaan. Er is een goede verbinding tussen Dresden en Meissen met de trein of bus. Ook met de Flixbus moet je eerst naar Dresden rijden. Het dichtstbijzijnde vliegveld is eveneens in Dresden.

Sachsen telt talloze leuke steden die de moeite waard zijn om te bezoeken. Veel mensen kennen helaas alleen Dresden en Leipzig. Zeker, beide steden moet je absoluut eens gezien hebben. Leipzig is de laatste jaren uitgegroeid tot een bruisende stad die je een beetje kan vergelijken met Berlijn, maar dan in het klein. Dresden behoort tot één van de mooiste steden van Europa en heeft een rijke historie. Mocht je een aantal dagen naar het oosten van Duitsland afreizen en ben je in Dresden, maak dan zeker een uitstapje naar Meissen. Het is echt de moeite waard om hier 2 dagen te besteden.

Ga je voor langere tijd naar het oosten van Duitsland? Dan heb je nog veel meer interessante steden die je kunt bezoeken. Zwickau is beroemd vanwege de auto industrie. Het is de stad van Audi en Trabant. Chemnitz was ooit het paradepaardje van de DDR en is in 2025 de Culturele Hoofdstad van Europa. Freiberg is een gemoedelijke stad, bekend vanwege de zilvermijnen. Bautzen is de stad met vele torens en van mosterd. Görlitz wordt liefkozend Görliwood genoemd omdat het een populaire filmlocatie is. Zittau is wat rauwer, maar heeft enkele bijzondere hoogtepunten. En dan is er natuurlijk de Sächsische Schweiz. Dit geweldige natuurgebied bestaat niet alleen uit de Bastei, dus ga ook hier eens op ontdekkingstocht. En als je een liefhebber bent van kerst, ga dan zeker eens in november of december naar het Erzgebirge. Sachsen is een fantastische bestemming in Duitsland.