Harran, één van de oudste steden ter wereld

De geschiedenis van Harran gaat ver terug in de tijd. Volgens de legende zouden Adam en Eva naar Harran zijn getrokken nadat ze waren verbannen uit het Hof van Eden. Het landschap rondom Harran zou er destijds heel anders uit hebben gezien. Het klimaat was een stuk koeler en natter. Er zijn eeuwenoude tekeningen gevonden in de regio van dieren zoals gazellen, zwijnen, vossen, luipaarden en slangen. Wie weet leek het gebied destijds veel op het Paradijs? Ook profeet Abraham zou volgens het oude testament een aantal jaar in Harran hebben geleefd. Samen met zijn familie zou hij op weg zijn geweest naar Kanaän. Zijn vader Terach zou in Harran zijn gestorven.

Harran ligt op een belangrijk geografisch punt, tussen de rivieren de Eufraat en de Tigris. Rond 10.000-8000 voor Christus zouden er al mensen hebben gewoond in de omgeving van Harran. Archeologische vondsten wijzen uit dat Harran tussen 2500 en 2000 voor Christus zou zijn gesticht. Vanwege de strategische ligging was het een van de belangrijkste steden van Mesopotamië. De stad was een belangrijk centrum voor verschillende handelsroutes. Verschillende beschavingen hebben Harran bezet, waaronder de Babyloniërs, Hettieten, Perzen, Romeinen, Seltsjoeken en het Islamitische Rijk. Zeker is dat Harran één van de oudste, onafgebroken bewoonde nederzettingen ter wereld is. De glorieperiode kwam ten einde in de 13e eeuw toen de stad werd verwoest door Hulagu Khan. Na deze verwoestende invasie verloor Harran zijn belangrijke status en bleef het een klein dorpje.

Van de rijke historie is tegenwoordig niet veel meer over. Je kunt je haast niet voorstellen dat dit ooit een soort paradijs moet zijn geweest met een rijk dierenleven. Of dat het een belangrijk handelscentrum was. Tegenwoordig is de oude stad een grote open vlakte, waar geiten, paarden en kamelen de voornaamste inwoners lijken te zijn. Toch heeft de kale vlakte wel degelijk nog enkele geheimen. Uit archeologische opgravingen blijkt dat Harran bekend stond voor de maancultus. De open vlakte wordt omringd door een zwaar vervallen stadsmuur. De stadsmuur zou 6 tot 8 stadspoorten hebben gehad. Van alle stadspoorten staat alleen de Aleppo-poort nog overeind. Van vier andere poorten zijn nog enkele restanten te zien.

Bijenkorfhuisjes

Tegenwoordig staat Harran vooral bekend om de typische koepelhuisjes. De huisjes zijn gemaakt van klei en steen en lijken op grote bijenkorven. Dankzij hun ingenieuze ontwerp bieden ze verkoeling tijdens de warme dagen. Want warm wordt het op de kale vlakte van Harran. Het ontwerp van deze huisjes is meer dan 3000 jaar oud en uniek voor Turkije. Soortgelijke huisjes kun je overigens wel in Syrië tegenkomen en ook de Trulli-huisjes in Italië hebben hier veel van weg. Vroeger woonden de mensen in dit soort huisjes, maar tegenwoordig worden ze gebruikt als opslagruimte of om toeristen een idee te geven hoe men hier vroeger woonde.

De mooiste bijenkorfhuisjes zijn te bewonderen bij Harran Kültür Evi. De huisjes zijn ingericht als een soort museum om je een idee te geven hoe de mensen hier vroeger woonden. In totaal zijn er 18 kamers met elkaar verbonden. Je kunt de huisjes gratis bezoeken, maar het is wel zo netjes om de eigenaar een kleine fooi te geven. Ook de bijenkorfhuisjes bij Tarihi Kümbet Evi kun je bezoeken. Hier werden we ook uitgenodigd om iets te drinken.

Oudste islamitische universiteit en moskee

In Harran kun je de overblijfselen van de oudste islamitische universiteit zien en misschien wel de oudste van de gehele wereld. De universiteit werd in 717 gesticht en verwierf internationale bekendheid. Rond de 11e eeuw zouden hier maar liefst 2000 studenten les hebben gevolgd. De universiteit was gespecialiseerd in natuurkunde en wiskunde. Gedurende de invasie van het Mongoolse Rijk raakte de universiteit ernstig beschadigd. Bij de restanten van de universiteit staat ook een hoge minaret. Het zou de eerste islamitische moskee zijn geweest van heel Anatolië. Bijzonder is dat de minaret vierkant is, iets wat niet gebruikelijk is in Turkije. Momenteel worden er nog opgravingen gedaan rondom de universiteit en moskee, dus je kunt het terrein niet op. Archeologen hebben onder meer delen van een fontein, Turkse baden, binnenplaatsen en een overdekte bazaar ontdekt.

Harran Kalesi

Ten zuidoosten van Harran staan de restanten van het kasteel die deel uitmaakten van de stadsmuur. De huidige structuur dateert uit het jaar 1200, maar het kasteel is heel wat ouder. Hoe oud het kasteel precies is, weet men niet. Maar de eerste verwijzingen naar het kasteel stammen uit het jaar 958. Men vermoedt dat het kasteel is gebouwd op een maantempel. In eerste instantie diende het kasteel als een paleis. Toen het onrustiger werd in de regio, werd het omgebouwd tot een militair fort. Door de eeuwen heen hebben verschillende heersers van Harran het kasteel verder uitgebreid. Het kasteel raakte ernstig beschadigd tijdens de invasie van het Mongoolse Rijk, maar werd in de jaren daarna weer hersteld. Tot aan de 17e eeuw werd het kasteel nog sporadisch gebruikt, maar het raakte langzaam in verval. Het schijnt dat delen van het kasteel tegenwoordig weer toegankelijk zijn voor toeristen, maar tijdens mijn bezoek was echter alles gesloten.

Tot een aantal jaar geleden was Harran een toeristische trekpleister. Dit veranderde een aantal jaar geleden door de burgeroorlog in Syrië. Harran ligt op slechts 15 kilometer van de Syrische grens, niet ver waar destijds granaten en mortieren neerkwamen. Vanwege de burgeroorlog bleven toeristen weg en zijn veel inwoners naar Şanlıurfa vertrokken. Het toerisme is sindsdien niet volledig hersteld. Is het veilig om Harran te bezoeken? Momenteel is het rustig in Syrië en is er al een paar jaar niet meer gevochten. Ik heb me tijdens mijn bezoek aan Zuidoost-Anatolië dan ook nergens onveilig gevoeld.

Harran ligt ten zuiden van de stad Şanlıurfa, niet ver van de Syrische grens. Heb je een huurauto in Turkije, dan bereik je de oude stad binnen drie kwartier. Vanuit Şanlıurfa vertrekt ieder uur een minibus richting Harran. De rit duurt ongeveer een uur. Er is nauwelijks informatie te vinden over de tijden van de bussen, dus zorg ervoor dat je tijdig de bus terug neemt. Overigens is Şanlıurfa ook een stad met een rijke geschiedenis die zeker een bezoek waard is. Lees hier mijn tips voor Şanlıurfa.