Gespotte dieren: Guanaco

De guanaco komt uit de familie van de kameelachtigen en heeft veel weg van een lama. Iedereen weet wel hoe een lama eruit ziet, maar hoe zien deze dieren er uit? Guanaco’s hebben een rossige, bruinachtig vacht en zij bij hun buik wit. Het hoofd is grijs van kleur met witte oren, wangen en lippen. De kleuren van hun vacht helpen hun om op te gaan in hun leefgebied. Met een schofthoogte van zo’n 110 tot 115 centimeter zijn ze één van de grootste landzoogdieren van Zuid-Amerika.

Hun leefgebied varieert van hooglanden tot woestijnen, graslanden en langs de kust. In landen als Argentinië, Chili tot het zuiden van Peru kun je ze tegenkomen. Guanaco’s leven in kleine groepjes vrouwen met één hengst. De mannetjes bakenen hun territorium af door hun uitwerpselen op grote hopen te plaatsen op strategische plekken. Wanneer een rivaal het territorium niet verlaat, ontstaat er een gevecht. Hierbij proberen de dieren elkaar met de nek weg te duwen, wordt er getrapt met zowel de voor- als achterpoten en wordt er gebeten en gespuugd. Toch kunnen twee groepen guanaco’s goed met elkaar overweg en werken ze samen als er gevaar dreigt. De groepen leven verspreid van elkaar, tot wel 200 meter. De vrouwtjes kunnen een groep verlaten om zich bij een andere groep aan te sluiten. Ook kan het voorkomen dat groepen worden gesplitst tot kleinere groepjes.

Een guanaco kan snelheden halen van zo’n 64 kilometer per uur en ze kunnen 20 tot 25 jaar oud worden. Ze eten bladeren, grassen, mossen en paddenstoelen. Doordat ze het vocht uit de planten halen, kunnen ze gemakkelijk enkele dagen zonder water.

Tijdens onze reis door Patagonië hebben we behoorlijk wat guanaco’s gezien. Met name in Tierra del Fuego (Vuurland) leven veel flinke hoeveelheden. Uit onderzoek is gebleken dat maar liefst 60% van de guanaco’s in Chili leeft in het Parque Karukinka. In dit gebied hebben we meerdere malen gewandeld en hebben we enkele bijzondere ontmoetingen gehad met de guanaco. Tijdens onze eerste wandeling in dit gebied hoorden we allerlei vreemde geluiden. In eerste instantie dachten we dat dit geluid werd gemaakt door een vogel. Tot we plots de koppen van enkele guanaco’s boven het gras zagen uitsteken. Zodra we in de buurt kwamen maakte de guanaco dit geluid om andere soortgenoten te waarschuwen dat er ‘gevaar’ dreigde. Vervolgens rennen ze een een aantal meter weg om vervolgens ons scherp in de gaten te houden. Zodra we weer naderden, ging het alarm weer af en rende het dier weer enkele meter verder. De guanaco is een ontzettend schuchter en verlegen dier, maar ook behoorlijk nieuwsgierig. Vaak zagen we achter een bosje of boom nog net een kop uitsteken. Een grappig tafereel om te zien. Aan de hand van hun oren kun je nagaan hoe het dier zich voelt. Als de oren omhoog staan, zijn ze ontspannen. Staan de oren naar voren, dan zijn ze gealarmeerd. Bij platliggende oren zijn ze agressief. Ditzelfde geldt ook voor hun staart.

Iets minder grappig zijn de vele dode guanaco’s die we onderweg tegenkwamen. Boeren op Tierra del Fuego hebben een enorm land die ze met hekken met prikkeldraad afbakenen. Deze hekken zijn behoorlijk hoog en de kans bestaat dus dat een guanaco vast komt te zitten in het prikkeldraad en komt te overlijden. We hebben behoorlijk veel lijken van guanaco’s zien hangen in het prikkeldraad. Een akelig beeld om te zien. Aangezien de guanaco’s veelvuldig midden op de wegen staan, hebben we geprobeerd om de dieren zo min mogelijk op te jagen. Gelukkig konden alle guanaco’s die wij hebben gezien sierlijk over het prikkeldraad springen.

Vroeger waren er ongeveer 50 miljoen guanaco’s in de wereld. Tegenwoordig is deze populatie flink uitgedund tot 600.000. Dit is met name door het toedoen van menselijke activiteiten waarbij het leefgebied van de guanaco verloren is gegaan. De inwoners van Zuid-Amerika beschouwen de dieren ook als vervelend omdat ze grazen in het gebied waar schapen worden gehouden. Mensen verwerken de wol van guanaco’s in de textielindusrie. De wol wordt gewaardeerd, want deze is een stuk duurder dan de alpacawol. Ook wordt het vlees van de guanaco veelvuldig gegeten. Het vlees wordt verwerkt in stoofschotels, filets en steaks.