Caleta Tortel, uniek dorp met houten loopbruggen

Caleta Tortel is een klein dorp in de regio Aysén. Deze regio vormt het hart van Chileens Patagonië en staat bekend om het ongerepte en onherbergzame landschap. Dit deel van Chili is een perfecte bestemming voor liefhebbers van natuur. Gletsjers, bergen, wilde rivieren, meren en dichtbegroeide bossen vormen het adembenemende landschap. Niet gek dat er een aantal prachtige nationale parken en natuurreservaten te vinden zijn. Aysén mag dan wel één van de grootste regio’s van Chili zijn, het is de dunst bevolkte regio van het land. Er zijn slechts een aantal afgelegen kleine steden en dorpjes te vinden in Aysén, waaronder Caleta Tortel. Dit dorp is gelegen aan de oevers van de Baker rivier tussen de Zuid-Patagonische ijsvelden. Vanwege de afgelegen ligging en het ongerepte landschap wordt Caleta Tortel weinig bezocht.

Kawésqar

Oorspronkelijk werd het gebied bewoond door de Kawésqar. Dit was een inheemse bevolkingsgroep die leefde op de eilanden en langs fjorden in het zuidwesten van Zuid-Amerika. Ze leidden een nomadisch bestaan en hadden slechts tijdelijke verblijfplaatsen. De Kawésqar leefden voornamelijk van schaal- en schelpdieren, vis en zeehonden. Hun voedsel haalden ze uit zee met kano’s die ze van boomstammen maakten. Door de komst van Westerse kolonisten stierven veel mensen van de Kawésqar gemeenschap. Conflicten en Europese ziekten waren hiervoor de voornaamste reden. In 1930 werden de overgebleven Kawésqar mensen verplaatst naar Villa Puerto Edén. Om de cultuur te beschermen werd het Parque Nacional Kawésqar opgericht. Vandaag de dag zijn in Caleta Tortel verschillende uit hout gesneden sculpturen te zien van de Kawésqar-bevolking.

Houtindustrie

Hout speelde een belangrijke rol in de oprichting van Caleta Tortel. Het dorp werd namelijk in 1955 opgericht als basis voor de houtindustrie. Hier werd het lokale cipressenhout geëxploiteerd, een boomsoort die veel voorkomt in de regio. Vanwege de geografische ligging aan de oevers van een heuvelachtig gebied, moesten de inwoners van Caleta Tortel creatief zijn. Ze bouwden hun huizen op palen zodat deze droog staan. De woningen werden verbonden met een labyrint aan loopbruggen. Alles is gebouwd met het hout van de cipressen en dit geeft Caleta Tortel zijn unieke karakter. De houtindustrie zit diepgeworteld in de lokale cultuur. Bezoekers kunnen roeiboot excursies boeken en de Baker rivier ontdekken onder begeleiding van pioniersfamilies en demonstraties bijwonen van de traditionele vlotbouw.

Nationaal monument

Lange tijd was Caleta Tortel enkel via het water te bereiken. Pas in 2003 werd het dorp verbonden met de Ruta-7, de iconische Carretera Austral. Dankzij deze weg is het een stuk eenvoudiger geworden om dit dorp te bezoeken. Er wonen zo’n 500 mensen permanent in Caleta Tortel en zij hebben zich opengesteld om toeristen te ontvangen. Toch is de moderne wereld nog steeds ver weg en daarom heeft Caleta Tortel zijn authentieke karakter weten te behouden. Niet voor niets is het daarom uitgeroepen tot een nationaal monument. In 2012 zijn de loopbruggen gerenoveerd en zijn er uitkijkpunten gebouwd. De inwoners hebben inspanningen geleverd om de toeristen een unieke ervaring te bieden.

Nu moet ik eerlijk toegeven dat er in het dorp zelf niet heel veel te zien is. Dat neemt overigens niet weg dat je hier niets kunt doen. Op verschillende websites heb ik gelezen dat je hier binnen 2 uur alles wel hebt gezien en gedaan. Dat klopt niet, want er zijn wel degelijk een aantal leuke activiteiten in Caleta Tortel die je kunt ondernemen.

Wandel over de houten loopbruggen

Wat Caleta Tortel vooral uniek maakt, zijn de houten loopbruggen. Er is zo’n 10 kilometer aan wandelpaden aangelegd en deze nodigt bezoekers uit om te verkennen. De paden slingeren door het dorp langs de paalhuizen en de oevers. Er zijn talloze schilderachtige fotomotieven te vinden. In het dorp zijn verschillende uitzichtpunten gebouwd, zoals Mirador el Faro. Hier kun je genieten van panoramische uitzichten. Wanneer je door het dorp wandelt, lijkt het alsof je terug in de tijd bent gegaan. Geen auto’s, geen herrie. Een klein minpunt van Caleta Tortel is de gigantische hoeveelheid rotzooi. Op sommige plaatsen lijkt het een openbare stortplaats van kapotte spullen en langs de oevers liggen tal van kapotte boten. Het doet een beetje afbreuk aan de idyllische omgeving.

Sendero Cerro la Bandera

Als je de loopbruggen en de omgeving van Caleta Tortel wil combineren, raad ik het aan om de Sendero Cerro la Bandera te wandelen. Deze wandelroute loopt dwars door het dorp en brengt je naar de top van de Cerro Tortel. In totaal is de route zo’n 5,5 kilometer lang. Je doet ongeveer 2,5 uur over deze wandeling. De route start bij de parkeerplaats en wordt met bordjes aangegeven. Zorg ervoor dat je tegen de klok in wandelt, want wij maakten de fout om juist met de klok mee te wandelen. Het eerste deel gaat bergop via houten looppaden en dit wandelt niet makkelijk als je afdaalt. Hoewel de houten paden de moerassige grond bedekken, is het aan te raden om waterdichte schoenen aan te trekken. Het kan namelijk behoorlijk drassig zijn, zeker op de top van de Cerro Tortel. Vanaf hier heb je een geweldig uitzicht op Caleta Tortel, de Baker rivier en de baai van Tortel. Na de afdaling wandel je dwars door het dorp over de houten loopbruggen. Grote kans dat je tijdens de wandeling gezelschap krijgt van één van de vele honden die in het dorp leven.

Isla de los Muertos

Vanuit Caleta Tortel kun je een boottocht maken naar Isla de los Muertos. Dit kleine eiland ligt op zo’n 3 kilometer van Caleta Tortel en heeft een duistere geschiedenis. Tussen de varens en bomen staan namelijk tientallen houten kruisen. Ze zijn geplaatst ter nagedachtenis aan de overleden houthakkers van de Baker Exploitation Society. Het eiland werd ontdekt in 1904 en werd Bajo Pisagua genoemd. Om het eiland te koloniseren werden een aantal werknemers naar het eiland gestuurd om een pad aan te leggen. De houthakkers waren afhankelijk van de bevoorrading van schepen en konden het eiland niet op eigen kracht verlaten. In de winter van 1906 ging het helemaal fout. Terwijl de inwoners wachtten op de bevoorrading van een boot, kwam deze nooit aan. Het kostte veel mensen het leven. Wat er precies is gebeurd is niet geheel duidelijk. Er zijn theorieën dat de mensen stierven aan een scheurbuik epidemie. Andere theorieën zijn dat de mensen vergiftigd waren door besmet voedsel en zelfs dat de Baker Exploitation Society de mensen bewust in de steek liet zodat ze het salaris niet hoefden uit te betalen. Hoeveel arbeiders zijn overleden is ook onbekend. Sommige bronnen vermelden 59 mensen, andere zelfs 120. Overlevenden begroeven hun overleden collega’s en plaatsten naamloze kruisen.

In 2001 werd Isla de los Muertos uitgeroepen tot Nationaal Historisch Monument. Vanuit Caleta Tortel worden er excursies aangeboden naar het eiland. Hoewel ik deze tour graag had willen maken, hadden we te maken met slecht weer en kozen we ervoor om deze tour te skippen.

Jorge Montt Glaciar

De Jorge Montt Glaciar behoort tot één van de mooiste gletsjers van Patagonië. Helaas zijn er grote zorgen over het voortbestaan van de gletsjer. Door klimaatverandering is dit een van de snelst krimpende gletsjers ter wereld. Ieder jaar zou de gletsjer zo’n 800 meter krimpen. Toch is er nog een beetje hoop, want de laatste jaren zou de gletsjer iets minder snel krimpen. Het is mogelijk om vanuit Caleta Tortel een excursie te boeken naar de Jorge Montt Glaciar. Met een boot ga je naar de voet van de gletsjer en vaar je tussen de grote ijsblokken die van de gletsjer zijn gevallen. Er zijn ook organisaties die een excursie over land aanbieden.

Steffen Glaciar

Een andere gletsjer die je vanuit Caleta Tortel kunt bezoeken is de Steffen Glaciar. Deze gletsjer ligt in het Parque Nacional Laguna San Rafael. In tegenstelling tot de San Rafael Glaciar is de Steffen Glaciar een stuk minder bekend. Dat heeft onder meer te maken met de onherbergzame ligging van de gletsjer in het zuiden van het nationaal park. De tocht duurt ongeveer 10 uur en de boten hebben plaats voor maximaal 10 personen. Vanuit Caleta Tortel varen de boten via de Huemules rivier naar de gletsjer.

Wat mij vooral opviel aan de Sendero Cerro la Bandera waren de bijzondere plantjes die groeiden in het drassige landschap op de Cerro Tortel. Maar kijk ook goed naar boven, want in de lucht kun je misschien wel de Andescondor zien. Toen wij op de Cerr Tortel waren vlogen er een aantal Andescondor over ons heen. De Andescondor is de grootste vogel ter wereld en ze zijn te herkennen aan een witte kraag. Bij de mannetjes is deze kraag groter dan bij de vrouwtjes. Zoals je aan onderstaande foto’s kunt zien, hebben we zowel een mannetje als vrouwtje gezien. De vuuroogmonjita en magelhaenlijster zijn veel voorkomende vogels in Zuid-Amerika, maar dat maakt ze niet minder mooi. Wie weet zie jij nog meer vogelsoorten? In het water kunnen dolfijnen zwemmen en soms zijn er op de rotsen pinguïns te zien.. En dan zijn er nog die vele honden die over de loopbruggen lopen. De honden zijn vrijwel allemaal heel lief en wandelen graag een stukje met je mee. Wij hadden hondensnacks meegenomen om ze te belonen na onze stevige wandeling.

In Caleta Tortel zijn voldoende restaurants gevestigd, maar buiten het hoogseizoen zijn een aantal restaurants gesloten. De restaurants die wel geopend waren hadden slechts een klein dagmenu. Gezien de hoeveelheid toeristen in de maand november is dat natuurlijk begrijpelijk. Maar daardoor hebben we niet heel lekker gegeten. De restaurants met goede beoordelingen, Kuspe Patagonia en La Baguala, waren nog gesloten. We hebben gekeken bij Koon, maar hier stond vis op het dagmenu. Door de ligging aan het water is het logisch dat vis een belangrijk hoofdingrediënt is. Helaas ben ik geen liefhebber van vis. Bij Koon hebben we dus alleen een lokaal craft beer gedronken. Gegeten hebben we uiteindelijk bij Sapucay. De pasta die hier werd geserveerd smaakte naar instant noodles en was daardoor niet bepaald lekker. Voor 3 personen hebben we uiteindelijk, inclusief een biertje, €80 euro uitgegeven. Gezien de kwaliteit van het eten was dit een teleurstelling.

Vanwege de afgelegen ligging van Caleta Tortel is het aan te raden om minimaal een nacht hier te verblijven. Veel accommodaties zijn er echter niet te vinden. Entre Hielos Lodge wordt vaak aangeraden, maar is redelijk aan de prijs en is 1,5 kilometer lopen vanaf de parkeerplaats. Op sites zoals booking.com en Airbnb kun je cabaña’s boeken. Het is aan te raden om ruim op tijd te boeken, want de accommodaties zijn snel volgeboekt. Zelf hebben we overnacht in dit houten huisje op korte afstand van de parkeerplaats. Onze verhuurder heeft ons een filmpje gestuurd hoe we vanaf de parkeerplaats moeten lopen om het huisje te bereiken. Het huisje had een keuken, een badkamer met een warme douche, een houtkachel en twee slaapkamers.

Caleta Tortel staat vooral bekend om de grijze wolken. Dit deel van Chili wordt gekenmerkt door koude temperaturen en veel regen. Inwoners zeggen gekscherend dat het hier 356 dagen per jaar regent. Gelukkig regent het hier niet de gehele dag, dus er zijn voldoende mogelijkheden om het dorp en de omgeving te verkennen. Het weer kan echter snel omslaan. Zorg er in ieder geval voor dat je goed voorbereid bent tegen de kou en regen. Neem warme kleding mee, een regenjas en waterdichte schoenen. De beste periode om Caleta Tortel te bezoeken is van december tot februari, in de zomermaanden. Dan is het relatief veel droog en gemiddeld 10 tot 15 graden. De wintermaanden van juni tot augustus zijn behoorlijk nat en met een gemiddelde temperatuur van 2 graden het koudst.

Er zijn verschillende manieren om in Caleta Tortel te komen. Vanuit Puerto Natales kun je de ferry nemen en vaar je door de fjorden van Patagonië. De tocht duurt zo’n 2 dagen. Op de website van Tabsa kun je een plek reserveren. In het hoogseizoen vertrekt de ferry één keer per week, in de andere maanden slechts één keer per twee weken. Bij slecht weer kan het zijn dat de tocht soms dagenlang wordt uitgesteld. Zowel in Villa O’Higgins als Cochrane rijden er bussen naar Caleta Tortel. Uiteindelijk is de beste en meest gemakkelijke manier om een huurauto te hebben. Verlaat de Ruta 7 tussen Cochrane en Villa O’Higgins en neem de X-904 langs de Baker rivier. Parkeer je huurauto bij de ingang van het dorp.

Caleta Tortel ligt niet direct aan de Carretera Austral route. Als je deze toffe roadtrip in Chili maakt, is het aan te raden om toch even hier te stoppen. Het is namelijk één van de mooiere dorpen van de gehele route. De Carretera Austral is sowieso een aaneenschakeling van hoogtepunten. Vulkanen, gletsjers, bergmeertjes, indrukwekkende natuurparken en tal van geweldige hikes. De Carretera Austral start in Puerto Montt en eindigt 1247 kilometer verder in Villa O’Higgins. Ik reed de volledige route in 2023 en publiceerde al eerder mijn route in dit artikel: Carretera Austral reisroute. Benieuwd naar het budget voor deze roadtrip? Lee: Kosten en budget Carretera Austral