In de Turkse provincie Izmir is één van de de mooiste ruïnecomplex uit de oude westerse wereld te bezichtigingen: Efeze. Dit complex is één van de best bewaarde antieke steden ter wereld. Oorspronkelijk was het een groep inheemse nederzettingen, gelegen rondom het heiligdom van de grote oud-Griekse vruchtbaarheidsgodin, Artemis. Rond 1000 voor Christus vestigden Griekse kolonisten in de stad. Zij vereerden Cybele, de Analotische moedergodin. De Romeinen breidden later de stad uit. Hiermee werd Efeze de vierde grootste imperium met 250.000 inwoners na Rome, Alexandria en Antioch. Onder meer Cleopatra, Marcus Antonius, de Heilige Maagd Maria en de apostel Johannes zouden zich in de regio van Efeze hebben vertoefd. Maria zou haar laatste dagen hier hebben doorgebracht en Johannes zou haar hebben verzorgd.
Toen de haven verzandde en de stad in het binnenland kwam te liggen, werd de stad verlaten omdat haar economische positie onhoudbaar was geworden. Tegenwoordig zijn er nog veel oude bouwresten van de stad over, die nu een belangrijke toeristenbestemming zijn geworden. Hier krijgen bezoekers immers een beeld hoe de stad in de bloeitijd van het Romeinse Rijk eruit zag. Zo zijn er bijvoorbeeld talrijke zuilen te zien, de restanten van de grote Bibliotheek van Celsus, een goed bewaard theater, Romeinse baden en zelf een toiletsysteem met stromend water. Van de beroemde tempel van Artemis resteren slecht enkele brokstukken. Deze tempel behoorde tot de Zeven Wereldwonderen en trok vele pelgrims. De stad werd door Oostenrijkse archeologen opgegraven voor de Eerste Wereldoorlog. Gedurende de oorlog raakten de ruïnes en de opgravingen in verval, maar dankzij de Duitser Gustav Adolf Deissmann werden de restanten van de stad alsnog goed bewaard gebleven.
Land