Ahrtal, de bestemming voor een wijnreis in Duitsland

De zomer van 2021 was enorm nat. Op sommige plaatsen viel tussen de 100 en 200 millimeter water. Het leidde in Nederland tot diverse overstromingen. Ook in België en Duitsland (bijvoorbeeld in Bad Münstereifel) waren er grootschalige overstromingen. Het Ahrtal werd in de nacht van 14 op 15 juli het zwaarst getroffen. Een verwoestende vloedgolf zorgde voor een complete ravage. 134 mensen kwamen om het leven, circa 800 mensen raakten gewond en tientallen mensen waren vermist. Duizenden inwoners van het Ahrtal verloren hun huis. Complete huizen stonden onder water of werden door het water opgeslokt. Wegen, bruggen en de spoorlijn raakten ernstig beschadigd. De totale schade werd geschat op zo’n 30 miljard euro. Sinds de ramp zijn ze in het Ahrtal bezig met puinruimen. Vrijwilligers hebben zich massaal gemeld om te helpen en inzamelingsacties hebben miljoenen euro’s opgeleverd. Twee jaar na de ramp is het Ahrtal nog altijd niet volledig hersteld, maar het gaat de goede kant op.

Hoe hard en moeilijk het voor de inwoners van het Ahrtal ook is, het leven gaat gewoon door. Hoewel het nog jaren zal duren om alles op te bouwen, zien veel mensen de ramp ook als een nieuwe start. Er zijn nieuwe ideeën ontstaan waarbij verschillende ondernemers de handen in elkaar hebben geslagen. Het openbaar vervoer is nog een probleem, niet alle dorpen zijn even goed bereikbaar. Je kunt nog niet overal overnachten, hoewel alweer 80% van de hotels hun deuren hebben geopend. Bruggen zijn nog altijd niet gerepareerd. Langzaam komt het toerisme weer op gang en dat is ook hard nodig. Daags na de overstroming kwamen er ramptoeristen af op het Ahrtal. Nu laten veel mensen de regio links liggen om niet als ramptoerist bestempeld te worden of men denkt dat het Ahrtal nog altijd niet bezocht kan worden. Met de campagne ‘We AHR open’ hoopt de regio weer meer toeristen aan te trekken. Met hulp van toeristen kunnen ondernemers weer zaken doen. Ondanks dat het Ahrtal getekend is door de overstroming, valt er namelijk genoeg te doen en te zien.

Het Ahrtal is de meest noordelijke en één van de kleinste wijnregio’s van Duitsland. Op de steile hellingen langs de Ahr groeien voornamelijk blauwe druivensoorten die worden gebruikt voor rode wijn, waaronder de Frühburgunder en Spätburgunder. De Spätburgunder staat ook wel bekend als pinot noir. Dat deze regio bekend staat om de blauwe druiven is opmerkelijk, want deze druiven hebben vaak veel warmte en zon nodig om te rijpen. In het Ahrtal is er sprake van een micro klimaat, vergelijkbaar met de Bourgogne. De rotsen zorgen voor bescherming tegen wind en de zon kan de wijngaarden verwarmen. Omdat de bodem bestaat uit vulkanisch gesteente en leisteen, kan de warmte ook nog eens goed worden vastgehouden. De wijnen van het Ahrtal hebben een warme kleur en ruiken naar donkerrood fruit zoals kersen en bramen. Ook kruiden van anijs en kaneel kun je proeven. Het zijn vooral zachte wijnen met een hoge zuurgraad. Daarom wordt vaak geadviseerd de rode wijnen juist licht gekoeld te drinken.

Het Ahrtal wordt ook wel het rode wijnparadijs van Duitsland genoemd.

Wijn proeven

Wijnliefhebbers opgelet; de regio ligt slechts op zo’n 3 uur rijden van Utrecht. Bezoek in de regio de wijngaarden en proef de verschillende wijzen bij de wijnhuizen en wijnmakers. Zo bezocht ik tijdens mijn reis onder meer Weingut Kloster Marienthal, Weingut Gebrüder Bertram, Weingut Nelles, Weingut Sermann en Winzergenossenschaft Mayschoss-Altenahr (de oudste Winzergenossenschaft van Duitsland).

Nu ben ik absoluut geen groot wijnkenner, maar de lekkerste wijntjes proefde ik bij Weingut Jean Stodden. Ik kan een bezoek aan dit wijnhuis ten zeerste aanraden. Het is ook mogelijk om de kleine wijnboeren een bezoek te brengen. De familiebedrijven laten graag hun wijntjes proeven die je tegen schappelijke prijzen kunt kopen. Het lekkerste wijntje dat ik heb geproefd? Ahr 7! Niet direct een wijn, maar een ‘delikat Wein’. Zeven wijnboeren die lid zijn van het Verband Deutscher Prädikatsweinguter (VDP) hebben van Spätburgunder een soort port gemaakt. En deze is echt heel lekker!

Gelukkig draait het niet alleen maar om wijn drinken in het Ahrtal. De regio is ook perfect om actief te zijn. Er zijn meerdere wandel- en fietsroutes uitgezet. De bekendste wandelroutes zijn de Rotweinwanderweg en de AhrSteig. Fietsers kunnen de Ahr-Radweg fietsen met weinig hoogteverschillen.

Rotweinwanderweg

Dwars door de wijngaarden van het Ahrtal loopt een prachtig wandelpad; de Rotweinwanderweg. Deze wandelroute behoort eigenlijk tot de belangrijkste toeristische attractie van de regio. Niet voor niets werd de Rotweinwanderweg in 2022 uitgeroepen tot de mooiste wandelroute van Duitsland. De Rotweinwanderweg is in totaal 35,6 kilometer lang en loopt van Altenahr naar Bad Bodendorf. Je kunt de route eenvoudig volgen door de witte bordjes met een rode druif te volgen. Het is mogelijk om de route in één dag te wandelen, maar beter kun je de route in drie etappes opdelen. Tijdens de wandeling loop je tussen de uitgestrekte wijngaarden en af en toe langs de leisteenrotsen. Geniet van de spectaculaire uitzichten en proef zeker ook de wijnen. Eind augustus en begin september worden de druiven geoogst en kun je meekijken bij de wijnboeren. Er zijn dan ook verschillende wijnfeesten. Hou er alleen rekening mee dat de Rotweinwanderweg enorm populair is geworden. Met name tijdens de druivenoogst is het ongelooflijk druk. Beter kun je er voor kiezen om in de lente of in de winter te komen.

AhrSteig

Door het Ahrtal en de aangrenzende Eifel, loopt ook de bekroonde langeafstandswandelroute de AhrSteig. Deze wandelroute is een stuk uitdagender met een lengte van 101 kilometer werd. In 2012 werd de AhrSteig geopend, dus het is nog een relatief nieuwe wandelroute. De AhrSteig loopt van Blankenheim, bij de bron van de Ahr, tot aan Sinzig, waar de Ahr uitmondt in de Rijn. In totaal wordt de AhrSteig in zeven etappes onderverdeeld. Onderweg kun je pauzeren bij de ‘Qualitätsgastgeber Wanderbares Deutschland’ die afgestemd zijn op de behoeftes van de wandelaars. De wandeling is niet gemakkelijk, want je zult flink wat hoogtemeters moeten maken. Een goede conditie en goede schoenen zijn dus zeker noodzakelijk. Gelukkig worden al je inspanningen onderweg beloond. De route loopt langs bizarre rotsformaties, de steile wijngaardterrassen en idyllische (wijn)dorpjes. Geniet onderweg ook van de vele prachtige uitzichtpunten over het Ahrtal, de Eifel en het Rijnplateau. Net als bij de Malerweg kun je iedere etappe een stempel krijgen in je wandelpas. Wanneer je alle stempels hebt verzameld, krijg je een beloning bij de VVV-kantoren.

Je vindt in het Ahrtal geen hele grote steden, maar vooral idyllische dorpjes en kleine toeristische stadjes. Het Ahrtal begint in Blankenheim, aan de bron van de Ahr in de Eifel. In het historische centrum van Blankenheim heb je smalle steegjes met veel vakwerkhuizen en een prachtige burcht die over de stad waakt. Bad Neuenahr-Ahrweiler zijn in feite twee losse steden. Vooral Ahrweiler is een bezoekje waard. Binnen de middeleeuwse stadsmuren kronkelen smalle steegjes langs de vele vakwerkhuizen. Het is heerlijk om door het historische centrum te wandelen. Bad Neuenahr is een kuuroord en wat luxueuzer dan het naburige Ahrweiler. Een andere stad die je zeker niet mag overslaan is Altenahr. Hoewel deze stad ernstig is getroffen door de overstroming, valt er nog genoeg te ontdekken.

Dokumentationsstätte Regierungsbunker

Tijdens de Koude Oorlog was de angst groot voor een atoomoorlog tussen oost en west. In West-Duitsland ontstond daarom het idee om een atoomschuilkelder te bouwen. Mocht de oorlog zijn uitgebroken, kon de Duitse regering daar schuilen en het land verder besturen. De eerste plannen voor dit geheime project ontstonden in 1950 en er werd uitgebreid gezocht naar een geschikte locatie. Vlak bij Bad Neuenahr-Ahrweiler was een niet afgebouwde spoorlijn. Dit werd gezien als dé geschikte locatie voor de bouw van een bunker. De bouw begon in 1962, negen jaar later was de bunker gereed. Dit gigantische complex had een totale lengte van 17,3 kilometer. Er waren 936 slaapvertrekken en 897 kantoorruimtes. De bunker was zo ingericht dat de regering hier 30 dagen veilig onder de grond kon overleven. Na het einde van de koude oorlog was de noodzaak voor de bunker ook verdwenen. Aan het begin van de 21e eeuw werd de bunker deels afgebroken. Een klein gedeelte werd ingericht als museum. Sinds 2008 kunnen bezoekers het meest geheime bouwwerk van de Duitse geschiedenis van binnen bewonderen. Wat mij betreft een must-visit in het Ahrtal.

Saffenburg

Duitsland staat bekend om de burchten en kastelen. Hoog boven Mayschoss torent de ruïne van de Saffenburg. Deze burcht werd gebouwd in de 11e eeuw en is afgeleid van de oude familie van de graven van Saffenberg. Lange tijd bleef de burcht in bezit van de familie, maar later werden andere adellijke families eigenaar van de Saffenburg. In de geschiedenis is de burcht meerdere malen bezet. In 1632 veroverden de Zweden de burcht waarbij er doden vielen. Ook de Fransen wisten de burcht via een trucje te bezetten. Twee Franse officieren, verkleed als kooplieden, liepen in oktober 1702 zomaar het kasteel binnen en ontwapenden de poortwachters. Franse soldaten die in de buurt stonden te wachten, pleegden vervolgens een coupe. De burcht was in handen van de Fransen, maar ze vertrokken enkele maanden later weer. Om te voorkomen dat de burcht opnieuw in Franse handen zou komen, werd de burcht in 1704 gesloopt. De stenen werden gebruikt voor de muren van de wijngaarden. Pas in 2004 werden de muren van de ruïne hersteld en tegenwoordig behoort de Saffenburg tot één van de mooiste uitzichtpunten in het Ahrtal. In de schatkamer liggen speciale wijnflessen opgeslagen.

Burg Are

Ook in Altenahr staat een ruïne van een burcht bovenop de heuvel. De Burg Are werd rond 1100 gebouwd en werd het onderkomen van de familie Van Are Hochstaden. Met de bouw van de burcht ontstond ook het dorp Altenahr. In de 13e eeuw schonk de familie de burcht aan het aartsbisdom Keulen. Zij breidden het complex verder uit om de regio te kunnen beschermen. De burcht deed zelfs even dienst als gevangenis. In 1690 werd het kasteel door de Fransen ingenomen. Toen ze zeven jaar later vertrokken, was het kasteel al behoorlijk vervallen. Om te voorkomen dat de Fransen de burcht opnieuw zouden kunnen bezetten, werd het kasteel in 1714 opgeblazen. Resten van de muren, toren, poort en de Gymnicher Porz zijn bewaard gebleven. Burg Are is gelukkig gedeeltelijk gerestaureerd zodat deze bezocht kan worden. Vanuit Altenahr kun je via een kort, steil wandelpad de ruïne bereiken. Je kunt vanaf de ruïne genieten van een mooi uitzicht op Altenahr en de omliggende wijngaarden.

Teufelsloch

Vanaf de Burg Are kun je aan de tegenover gelegen rotsen een kleine spleet in het gesteente zien. Dit gat wordt ook wel het Teufelsloch (Duivelsgat) genoemd en is een geliefd fotomotief. De legende gaat dat de duivel ooit het Ahrtal bezocht. Hij zou niet alleen onder de indruk zijn geraakt van het landschap en de mensen, maar hij was vooral gek op de rode wijn. De wijn smaakte hem zo goed dat hij niet meer naar huis wilde. Op een dag rustte de duivel uit op de berg tegenover Burg Are. Zijn grootmoeder kwam op hem af, maar in de vorm van een mooie maagd. De duivel werd op slag verliefd en viel in de armen van de mooie vrouw. Maar toen veranderde de mooie dame terug in de boze grootmoeder die de duivel kende. Hij werd vervolgens zo boos dat hij zijn grootmoeder door de rotswand slingerde richting hel. En zo zou het gat zijn ontstaan. Via een steil wandelpad achter het voormalige station van Altenahr kun je dit geliefde fotomotief bereiken.

Gedenkstätte Silberberg-Tunnel

In 1904 waren er plannen om een spoorlijn aan te leggen tussen van het Ruhrgebiet tot aan het zuidwesten van Duitsland. De spoorlijn werd echter nooit afgebouwd. Bij Bad Neuenahr-Ahrweiler was de Silberbergtunnel één van de vijf tunnels van de lijn en je ziet hier nog enkele pijlers van het viaduct. In 1923 werd de bouw van de spoorlijn stopgezet. Nadat de Silberbergtunnel enkele jaren niet was gebruikt, werd er een champignonkwekerij opgezet om de import uit Frankrijk te verminderen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zochten inwoners van Ahrweiler dekking in de tunnel. Ze bouwden kleine houten woningen in de tunnel. Er ontstond een soort stad in de tunnel waar ruim 2500 mensen schuilden. De Gedenkstätte Silberberg-Tunnel aan het oostportaal van de tunnel herinnert aan deze 2500 mensen.

Houd er rekening mee dat veel hotels in het Ahrtal flinke schade hebben opgelopen tijdens de overstroming van 2021. Op het moment van schrijven zijn 80% van de hotels weer geopend en is de capaciteit van de bedden 60%. Een prettige locatie om te overnachten is Hotel Rodderhof in Bad Neuenahr-Ahrweiler. Het hotel is gelegen binnen de stadsmuren van Ahrweiler en is gelegen op de oorspronkelijke binnenplaats van een klooster. Ik heb zelf niet in het hotel overnacht, maar heb er wel gegeten en een wijnproeverij gehad. Zelf heb ik overnacht bij Landhotel Sanct Peter, iets buiten het centrum. De kamers zijn extreem ruim met grote bedden en een moderne badkamer. Het ontbijt is meer dan prima en het personeel is zeer vriendelijk. Je doet er ongeveer een kwartier over om naar het centrum van Bad Neuenahr-Ahrweiler te wandelen.

Disclaimer: Mijn reis naar het Ahrtal is tot stand gekomen in samenwerking met het Deutsches Weininstitut. Alles wat je in dit artikel leest is mijn persoonlijke mening/ervaring.